Νέο γύρο πολιτικής αντιπαράθεσης αλλά και δικαστικών ερευνών φέρνουν τα βιντεοληπτικά υλικά που κατέθεσε η εταιρία σεκιούριτι (σ.σ. η οποία εργάζεται για λογαριασμό του ΟΣΕ) στα χέρια του εφέτη-ανακριτή, τα οποία δείχνουν την εμπορική αμαξοστοιχία από καταγραφικά μεταξύ Πλαταμώνα και Ραψάνης, και ειδικότερα από την στιγμή που περνάει το τούνελ και λίγο πριν την σύγκρουσή της με την επιβατική αμαξοστοιχία στα Τέμπη.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο Β. Καπερνάρο, νομικό παραστάτη της εταιρίας Interstar όλα τα βαγόνια είναι καθαρά, δεν φαίνεται κάποια δεξαμενή, σημειώνοντας ότι όλο το υλικό είναι πλέον στην διάθεση του ανακριτή,και των εγκληματολογικών εργαστηρίων της ΕΛΑΣ, η οποία θα ερευνήσει και την γνησιότητά τους, αλλά και αν πράγματι το εμπορικό τραίνο κουβαλούσε επάνω του εύφλεκτα υλικά. Η εν λόγω εταιρία έχει 880 κάμερες, έχει ήδη προμηθεύσει με υλικό τον εφέτη ανακριτή Λάρισας, όμως, όπως υποστηρίζει ο κ. Καπερνάρος, η τελευταία παραγγελία του ανακριτή ήρθε τον περασμένο Νοέμβριο και βάση αυτής εστάλη όλο το επίμαχο υλικό, από τις κάμερες και τους υπολογιστές.
Σύμφωνα με τον νομικό παραστάτη της εταιρίας, τα νέα στοιχεία αποτελούν ήδη μέρος της δικογραφίας και μπορούν τα ζητήσουν κατηγορούμενοι και πολιτικώς ενάγοντες για τις δικές τους ενέργειες.
Τα ερωτήματα για τη χρονική καθυστέρηση
Η χρονική στιγμή που εμφανίστηκαν τα επίμαχα βίντεο έχει προκαλέσει πληθώρα ερωτημάτων, την ώρα μάλιστα που όλα δείχνουν τόσο το πόρισμα του ΕΜΠ, όσο και του Πανεπιστημίου της Γάνδης, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η έκρηξη δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα μόνο των ελαίων σιλικόνης από τις μηχανές των δύο τρένων, ενώ οι ερευνητές της Γάνδης, οι οποίοι εργάστηκαν με προσομοίωση τεχνητής νοημοσύνης στο δυστύχημα, φαίνεται ότι καταλήγουν στο σενάριο της ύπαρξης δεξαμενής 3,5 τόνων στο εμπορικό και δη στο πρώτο βαγόνι, με εύφλεκτα υλικά, ικανά να προκαλέσουν το μανιτάρι της φωτιάς που όλοι είδαμε. Γιατί τώρα;
Σύμφωνα με τον κ. Βασίλη Καπερνάρο, ήταν απόφαση της εταιρίας να ανακτήσει και να στείλει την περασμένη Τετάρτη, όλο το υλικό από την μοιραία νύχτα και όχι μόνο ό,τι ζητούσε ο ανακριτής, ώστε η δικαιοσύνη να έχει πλήρη και συνολική εικόνα των στοιχείων των καμερών. Μάλιστα όπως είπε, οι αρμόδιες αρχές το πρώτο δεκαπενθήμερο, είχαν ζητήσει βίντεο μόνο από την επιβατική αμαξοστοιχία και όχι από την εμπορική.
Ο αντίλογος δεν άργησε να έρθει από τον τεχνικό σύμβουλο των οικογενειών των θυμάτων Β. Κοκοτσάκη, ο οποίος αναφέρει σε ανάρτησή του: «Σύμφωνα με το 643/26-9-2023 έγγραφο της εταιρίας σεκιούριτι προς τον κ. ανακριτή, η εταιρία κάνει γνωστό ότι δεν υπάρχουν βίντεο από την άφιξη-αναχώρηση και κίνηση της εμπορικής αμαξοστοιχίας στους σταθμούς από Θεσσαλονίκη μέχρι τον τόπο του δυστυχήματος, διότι τα αρχεία δεν ζητήθηκαν έγκαιρα με αποτέλεσμα οι σκληροί δίσκοι να επανεγγραφούν». Και θέτει δύο ερωτήματα: «πως η εταιρία ανέκτησε αρχεία από σκληρούς δίσκους και πέτυχε αυτό που εξειδικευμένα εργαστήρια δεν πέτυχαν και αφού τα είχε γιατί δεν τα προσκόμιζε τόσο καιρό στην κύρια ανάκριση;».
Πολιτικές αντιπαραθέσεις
Το Μέγαρο Μαξίμου, δια του κυβερνητικού εκπροσώπου παραπέμπει στη δικαιοσύνη για την “λύση” αυτής της τραγωδίας, η οποία στην συνείδηση της κοινής γνώμης, όπως δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις, έχει καταγραφεί ως συγκάλυψη.
«Να δούμε τι βιντεοληπτικά στοιχεία υπάρχουν, μόλις χθες υπήρξε μία δήλωση δικηγόρου εταιρίας για κάποια βίντεο που δείχνουν ότι δεν υπάρχει κάτι στα βαγόνια. Υπάρχουν όμως και τα πορίσματα τεχνικών συμβούλων συγγενών, που μιλάνε για εύφλεκτο υλικό, υπάρχει ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ, που λέει ότι πρέπει να υπήρχε μία ποσότητα. Είναι όλα αυτά δεδομένα, τα οποία εγώ, a priori και ως νομικός και ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης και ως άνθρωπος που σέβεται το κράτος δικαίου, δεν τα κρίνω ως θέσφατα, και λέω να αποφασίσει η δικαιοσύνη», είπε το Σάββατο, μιλώντας στο “meeting point” και την Όλγα Τρέμη, ο Παύλος Μαρινάκης.
Η αντιπολίτευση ασκεί δριμεία κριτική σχετικά με τα συγκεκριμένα βίντεο αλλά και με το σύνολο της διαχείρισης στην υπόθεση. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής, Νίκος Ανδρουλάκης, από το βήμα της συνεδρίασης της ΚΠΕ του κόμματος, τόνισε ότι στην κυβέρνηση «έχουν κάνει σημαία ένα βίντεο που περιμέναμε δύο χρόνια να το δούμε και το οποίο θα κρίνει η δικαιοσύνη. Πού ήταν αυτό το βίντεο δύο ολόκληρα χρόνια κ. Μητσοτάκη;», διερωτήθηκε.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, θεωρεί απονομοποιημένη την κυβέρνηση : «Το έγκλημα των Τεμπών και η συγκάλυψη που έχει επιχειρήσει ο κ. Μητσοτάκης αλλά και τα άλλα μεγάλα προβλήματα που έχουν διαπιστωθεί και εντός της χώρας και εκτός στο κράτος δικαίου, είναι η απόδειξη. Με αυτές τις συνθήκες μια επιλογή ενός μονοκομματικού Προέδρου της Δημοκρατίας από μια απονομοποιημένη κυβέρνηση, δεν αποτελεί εγγύηση για τη δημοκρατία».
Η συμβολή των μηχανών στην έκρηξη και τη φωτιά
Προς νέα κατεύθυνση στρέφονται οι έρευνες για τα Τέμπη, παράλληλα με αυτές των εξειδικευμένων ινστιτούτων και φορέων για το ενδεχόμενο παράνομου φορτίου στην εμπορική αμαξοστοιχία, προκειμένου να μη μείνει εκτός της δικογραφίας καμία πτυχή της τραγωδίας, όπως δημοσιεύθηκε στο «Το Βήμα».
Την περασμένη εβδομάδα ο εισαγγελέας Εφετών διαβίβασε στο ΕΜΠ, προκειμένου να συμπεριληφθεί στο πόρισμά του, την έκθεση που είχε παραγγείλει από τον Ιούλιο του 2023 η Ferrovie dello Stato Italiane (μητρική της Hellenic Train) στον Βέλγο Ιβ Κάρτον, ο οποίος θεωρείται αυθεντία στα σιδηροδρομικά ατυχήματα υψηλών ταχυτήτων. Ο Βέλγος ειδικός εξέτασε τι είδους συμβολή θα μπορούσαν να έχουν οι μηχανές των δύο τρένων στην πρόκληση της μεγάλης φωτιάς.
Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι οι προδιαγραφές από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων για να διατηρηθούν άθικτες οι δεξαμενές του συγκεκριμένου τύπου μηχανών σε περίπτωση ατυχήματος ή σύγκρουσης είναι έως 36 χιλιόμετρα την ώρα και οι δύο αμαξοστοιχίες στα Τέμπη συγκρούστηκαν με ταχύτητα 260 χιλιόμετρα την ώρα – το επιβατικό με 160 χιλιόμετρα και το εμπορικό με 100, σε αντίθετες κατευθύνσεις.
Ασφαλώς όλες οι έρευνες και οι πραγματογνωμοσύνες θα χρειαστεί να μελετηθούν και να συσχετιστούν προκειμένου να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για τα αίτια της φωτιάς, καθώς σε αυτό το στάδιο τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί και όλα τα σενάρια παραμένουν ανοιχτά. Η συγκεκριμένη έκθεση, παρότι βρίσκεται στα χέρια των ανακριτών, δεν εστάλη στον ΕΟΔΑΣΣΑΜ, προκειμένου να μην επηρεαστεί η ανεξαρτησία της δικής του έρευνας. Ειδικοί με τους οποίους συνομίλησε «Το Βήμα» εξηγούν ότι η μηχανή του τρένου θα πρέπει να ερευνηθεί ως ενιαίο σύνολο και όχι τμηματικά, ώστε να υπάρξει συνολική εικόνα για το τι θα μπορούσε να συμβεί σε περίπτωση ταυτόχρονης έκρηξης όλων των συστημάτων της μηχανής.
Τα συστήματα και η φωτιά
Οι μηχανές των τρένων είναι σύνολα περίπλοκων συστημάτων και οι συγκεκριμένες που ενεπλάκησαν στο δυστύχημα έχουν, σύμφωνα με την έκθεση, τα εξής στοιχεία: Μπαταρίες με συσσωρευτές, που βρίσκονταν σε δύο κιβώτια ανά αμαξοστοιχία, με 66 λίτρα υδροξειδίου του καλίου και του λιθίου, τα οποία αν υπερθερμανθούν παράγουν εκρηκτικό και εύφλεκτο αέριο υδρογόνο.
Τα κιβώτια των μπαταριών βρίσκονται δίπλα στον μετασχηματιστή, αλλά είναι ασαφές αν αποκολλήθηκαν κατά τη σύγκρουση, γιατί τα συντρίμμια δεν βοηθούν την έρευνα, καθώς δεν είναι ορατό τι ακριβώς συνέβη. Στην περίπτωση που δεν είχαν αποκολληθεί θα ενίσχυαν το φορτίο έκρηξης και φωτιάς.
Επίσης, ο μετατροπέας έλξης περιβάλλεται από ψυκτικό υγρό που δεν θεωρείται επικίνδυνο επειδή δεν είναι εύφλεκτο, ωστόσο υπό ακραίες συνθήκες θερμότητας είναι δυνατόν να παραχθούν τοξικές ουσίες, π.χ., φθοριούχο υδρογόνο, και αν έρθουν σε επαφή με μέταλλα, παράγουν εύφλεκτο και εκρηκτικό αέριο υδρογόνο, το οποίο είναι δυνατόν να προκαλέσει μια δευτερεύουσα φωτιά, πέραν της κύριας.
Οι δεξαμενές πεπιεσμένου αέρα
Επίσης, υπάρχουν δεξαμενές πεπιεσμένου αέρα συνολικής χωρητικότητας 1.600 λίτρων, ο οποίος σε περίπτωση έκρηξης λειτουργεί σαν «αεροζόλ» επιτείνοντας την έκρηξη και διασπείροντας τη φωτιά τροφοδοτώντας τη με οξυγόνο υπό υψηλή πίεση. Στα συντρίμμια της επιβατικής ηλεκτράμαξας δεν βρέθηκαν οι εν λόγω δεξαμενές, άρα δεν υπάρχει βεβαιότητα για τη συμβολή τους στην εξάπλωση της φωτιάς.
Μπαταρίες υπάρχουν και στα βαγόνια, ένα κιβώτιο ανά βαγόνι, με 104,4 λίτρα ηλεκτρολύτη, με την ίδια συμπεριφορά όπως οι μπαταρίες της μηχανής. Ο ηλεκτρολύτης των συγκεκριμένων μπαταριών είναι επικίνδυνος αν έρθει σε επαφή με το δέρμα ή με τα μάτια και μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό ή ακόμα και μόνιμη βλάβη.
Οι πυροσβέστες ανέφεραν την ύπαρξη επικίνδυνων υγρών σε ένα από τα βαγόνια που μάλλον προερχόταν από τον διάχυτο ηλεκτρολύτη της μπαταρίας που αναμείχθηκε με το νερό της πυρόσβεσης. Εύφλεκτο και εκρηκτικό θα μπορούσε να γίνει και το ψυκτικό υγρό των κλιματιστικών σε αυτές τις ακραίες συνθήκες, αν είχε αναμειχθεί με αέρα σε συνθήκες ισχυρής ανάφλεξης και είχε έρθει σε επαφή με μέταλλα, προκαλώντας και αυτό δευτερογενή εστία φωτιάς. Τα κλιματιστικά δεν βρέθηκαν στα βαγόνια που καταστράφηκαν, οπότε δεν είναι βέβαιη η συμβολή τους στην πυρκαγιά.
25.000 βολτ ηλεκτρικής ενέργειας
Επιπλέον των παραπάνω, τα δύο τρένα χτυπήθηκαν από 25.000 βολτ ηλεκτρικής ενέργειας, επειδή η ασφάλεια στον κοντινότερο υποσταθμό της ΔΕΗ δεν έπεσε, όπως θα έπρεπε να είχε γίνει σε περίπτωση βραχυκυκλώματος μετά τη σύγκρουσή τους. Στην έκθεση συμπεραίνεται ότι πιθανόν οι εκρήξεις που ακολούθησαν την αρχική μεγάλη έκρηξη τα επόμενα 10 δευτερόλεπτα να οφείλονται στον ταυτόχρονο συνδυασμό όλων αυτών των παραγόντων. Στο θέμα της λαθρεμπορίας διαλυτών για τη νόθευση καυσίμων δεν υπεισέρχεται, γιατί δεν ήταν αυτό το αντικείμενό της.
Ωστόσο, εδώ ξεκινούν δύσκολα ερωτήματα για τις κατασκευάστριες εταιρείες, Siemens και Krauss- Maffel, για τις ρυθμιστικές αρχές, Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων και Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων, και για την κυβέρνηση. Αν ισχύουν τα παραπάνω, τίθεται εύλογα το ερώτημα για τα δομικά χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων μηχανών και για τις προδιαγραφές ασφάλειας για τους επιβάτες.
Το ζήτημα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, είχε επισημανθεί σε χρόνο προγενέστερο του δυστυχήματος, δεδομένου ότι σε όλη την Ευρώπη κυκλοφορούν περίπου 5.000 μηχανές τρένων αυτού του τύπου, αλλά οι κατασκευάστριες εταιρείες απέρριπταν τις σχετικές αιτιάσεις. Εχει ενδιαφέρον σε τι βάθος και εύρος θα φτάσει η δικαστική έρευνα, αλλά και πώς θα αντιμετωπίσει το θέμα η κυβέρνηση.
